Το μέγα γεροντικόν - αποσπάσματα

Την αυστηρότητα οι πατέρες την περιορίζουν στον εαυτό τους και δεν την επιβάλλουν στους άλλους. Όταν διαπιστώνουν πνευματικό ολίσθημα σε κάποιον αδερφό, όχι μόνο δεν σπεύδουν να κάνουν
παρατηρήσεις, συστάσεις ή και εξουθενωτικούς ελέγχους, αλλά αισθάνονται συνυπεύθυνοι και μέμφονται κυρίως τους εαυτούς τους για την πτώση του αδερφού τους, αφήνοντας στα αρμόδια πρόσωπα τη φροντίδα και τη θεραπεία τους.

Ξενιτιά είναι ο χωρισμός από όλα για να μείνει ο νους αχώριστος από το θεό. Είναι η απαρρησίαστη συμπεριφορά, κρυμμένη σοφία, σύνεση καλυμμένη, άρνηση της κενοδοξίας, βυθός σιωπής.

Βωμός το πάθος της λαιμαργίας, θυσιαστήριο η επιθυμία των ηδονών, είδωλο το πνεύμα της επιθυμίας. Γιατί αυτός που είναι δούλος της πορνείας και παραδίνεται στις ηδονές, αρνήθηκε τον Ιησού και προσκυνεί είδωλο, έχει μέσα του το άγαλμα της Αφροδίτης, την αισχρή δηλαδή σαρκική ηδονή. Όπως επίσης εκείνος που νικιέται από οργή και θυμό και δεν ξεριζώνει τη μανία του πάθους αυτού, τον Ιησού τον αρνήθηκε και τον Άρη κρατάει μέσα του για θεό, μπήκε στο ζυγό της οργής, που αυτό είναι είδωλο απραφροσύνης.

Όταν βρίσκεσαι σε περίοδο εσωτερικής ειρήνης και δεν έχεις πόλεμο, τότε περισσότερο να ταπεινώνεσαι, με το φόβο μη μπει μέσα σου αταίριαστη χαρά και καυχηθείς.

Ο αββάς Βενιαμίν πεθαίνοντας είπε αυτά στα πνευματικά του παιδιά: κάντε αυτά που θα σας πω και θα σωθείτε. Να είστε πάντα χαρούμενοι, να προσεύχεσθε αδιάκοπα και να ευχαριστείτε το θεό για
το κάθε τι.

Είναι απαραίτητο να αποκτούν όσοι μπορούν τα χριστιανικά βιβλία. Και μόνο που τα βλέπουμε μας κάνουν πιο διστακτικούς προς την αμαρτία αλλά και μας παρακινούν να ανοίγουμε τα μάτια όλο
και περισσότερο προς το θέλημα του θεού.

Τα αμαρτήματα των δικαίων ενεργούνται γύρω από τα χείλη, ενώ των ασεβών από ολόκληρο το σώμα.

Στις αρχές της μοναχικής του ζωής ο ίδιος ο αββάς Ευπρέπιος επισκέφθηκε κάποιον γέροντα και του είπε; «αββά,πες μου κάποιον λόγο, πώς θα μπορέσω να σωθώ». Κι εκείνος του απάντησε: «ένα θέλεις να σωθείς, όπου κι αν πας μη βιαστείς να πάρεις το λόγο, πριν σε ρωτήσει κάποιος». Αυτός ένιωσε συντριβή για τον λόγο που του είπε κι έβαλε μετάνοια λέγοντας «αληθινά πολλά βιβλία διάβασα
και τέτοια ωφέλεια ποτέ δεν γνώρισα». Κι έφυγε πολύ ωφελημένος.

Αυτός που προτιμά τα γήινα από τα πνευματικά θα χάσει και τα δύο. Ενώ εκείνος που επιθυμεί τα ουράνια, θα βρει οπωσδήποτε και επίγεια αγαθά.

Γι' αυτό βέβαια και ο επουράνιος βασιλιάς επέτρεψε στους δαίμονες να μας πολεμούν, για να μην ξεχνούμε τις ευεγερσίες του. Γιατί μέσα στην άνεση οι περισσότεροι άνθρωποι πολλές φορές διόλου δεν προσεύχονται. Αυτοί που μιλούν με τα χείλη στο θεό ενώ μέσα στην
καρδιά τους συνομιλούν με τον κόσμο, πώς θα εισακουστούν; Όταν όμως μας βρίσκουν οι θλίψεις, τότε κατά την προσευχή μας βρισκόμαστε σε εγρήγορση.

Ο άνθρωπος οφείλει πάνω από όλα να αποκτήσει πίστη στο θεό και να αναζητεί συνέχεια και με πόθο το θεό. Να επιδιώκει την ακακία και να μην ανταποδίδει κακό στο κακό. Να επιδιώκει επίσης την κακοπάθεια, την ταπεινοφροσύνη, την αγνότητα, τη φιλανθρωπία και την αγάπη σε όλους. Την υποταγή και την πραότητα, τη μακροθυμία και την υπομονή, την επιθυμία για το θεό. Και να παρακαλάει συνέχεια το θεό με πόνο καρδιάς κι αληθινή αγάπη για να μην κοιτάξει ποτέ προς τα πίσω, αλλά να έχει στραμμένη την προσοχή του σε αυτά που ακολουθούν. Να μην έχει πεποίθηση στα καλά του
έργα, δηλαδή στη διακονία του, και να ζητάει από το θεό αδιάκοπα τη βοήθεια για ό,τι του φέρνει η κάθε μέρα.

Εάν θέλεις να συνεχίσεις να  ακολουθείς τον Κύριό μας, κάνε πράξη το λόγο του. Κι αν θέλεις ο παλιός σου άνθρωπος να κρεμασθεί μαζί του πάνω στον σταυρό, οφείλεις αυτούς που θα θελήσουν να σε κατεβάσουν από τον σταυρό, να τους ξεκόψεις από κοντά σου έως
ότου πεθάνεις. Οφείλεις ακόμα να ετοιμάσει τον εαυτό σου για να υπομείνει την καταφρόνια, για να αναπαύεις την καρδιά αυτών που σε κακομεταχειρίζονται, να ταπεινώνεις τον εαυτό σου σε αυτούς που θέλουν να σε καταπιέζουν. Να κρατάς σιωπηλό το στόμα σου και να μην κρίνεις κανέναν μέσα στην καρδιά σου.

Τι σημαίνει η φράση «αγιασθήτω το όνομά σου;» - αυτό αφορά τους τέλειους. Είναι αδύνατο να αγιασθεί το όνομα του θεού από εμάς, εφόσον μας εξουσιάζουν τα πάθη.

Αδερφοί μου, ο καθένας από σας ξέρει πώς σώζεται, αλλά δεν θέλουμε να σωθούμε.

Για ποιο λόγο ονομάζεται μοναχός; Γιατί μόνος μιλάει στον θεό νύχτα και μέρα. Ή μήπως σας διαφεύγει ότι το τάγμα του εωσφόρου που έπεσε από τους ουρανούς, αναπληρώνεται από τους μοναχούς.

Είναι συμφέρον αδερφοί μου έναν πόλεμο να έχουμε κι όχι πολλούς κι αναρίθμητους.

Και αν η συνομιλία και μόνο με τους κοσμικούς χωρίζει το λογισμό από το θεό, τότε το να τρώει κανείς μαζί τους και να πίνει, πόση βλάβη προκαλεί.

Αυτός που κάνει το έργο του διδασκάλου οφείλει να είναι ξένος προς τη φιλαρχία και την κενοδοξία και μακριά από την υπερηφάνεια. Να μην εμπαίζεται από την κολακεία ή να τυφλώνεται από τα
δώρα, να η νικιέται από τη γαστριμαργία, να μην είναι δούλος στην οργή, αλλά οφείλει να είναι μακρόθυμος, επιεικής, όσο μπορέι πιο ταπεινός, αποδεκτός από τους άλλους, υπομονητικός, προνοητικός και στοργικός.

Εγώ θα' θελα να μετέχει ο άνθρωπος σε όλες τις αρετές, γι΄αυτό κάθε μέρα μόλις σηκωθείς το πρωί, βάζε αρχή σε κάθε αρετή και εντολή του θεού. Και να συνοδεύεται αυτή η αρχή από την πιο μεγάλη υπομονή, με φόβο και μακροθυμία, με αγάπη στον θεό και με πολλή προθυμία ψυχής και σώματος, με πολλή ταπείνωση, υπομένοντας τη θλίψη της καρδιάς και την επαγρύπνιση, με πολλή προσευχή και ικεσίες με αναστεναγμούς, με καθαρότητα γλώσσας και επιτήρηση των ματιών. Όσο σε περιφρονούν να μην οργίζεσαι, να διατηρείς την ειρήνη σου και να μην ανταποδίδεις κακό στο κακό, να μην
προσέχεις τα σφάλματα των άλλων.

Ποτέ δεν έκανα το δικό μου θέλημα ούτε δίδαξα σε κάποιον κάτι που προηγουμένως δεν τήρησα εγώ.

Αυτός που θέλει να έχει αμνησικακία αποφεύγει να κακολογεί τους άλλους. Αυτός που θέλει να είναι απερίσπαστος, μένει στη μοναξιά. Αυτός που θέλει να κυριαρχείς τη γλώσσα, ας κλείνει τα αυτιά
του να μην ακούει πολλά

Μένε στο κελί σου. Αν πεινάς, πάρε να φας, αν διψάς πάρε να πιείς. Αλλά μην πεις κακή κουβέντα για κανέναν. Έτσι θα σωθείς.

Εάν η ψυχή βρεθεί σε νηφάλια κατάσταση και συμμαζέψει τον εαυτό της από τους περισπασμούς και εγκαταλείψει τα θελήματά της, τότε την επισκέπτεται το πνεύμα του θεού και μπορεί να γεννήσει, γιατί αλλιώς είναι στείρα.

Δε μπορεί κανείς να είναι τέλειος αν δεν αποκτήσει ταπείνωση στην καρδιά και στο σώμα, αν δε μάθει δηλαδή να μην υπολογίζει τον εαυτό του σε καμιά περίπτωση αλλά να προτιμά να βάζει τον εαυτό
του χαμηλότερα από όλη την κτίση. Να μην κρίνει διόλου κάποιον, παρά μόνο τον εαυτό του. Να υπομένει την καταφρόνια και να αποστρέφεται ολόψυχα κάθε κακία. Να βιάζει τον εαυτό του να είναι μακρόθυμος, αγαθός, να αγαπά τους αδελφούς, να είναι σώφρων, να κυριαρχείς τον εαυτό του, να βλέπει ίσια με τα μάτια, να
φρουρεί τη γλώσσα και να αποφεύγει αν ακούει μάταια πράγματα που φθείρουν την ψυχή. Τα χέρια να κινούνται για να κάνουν το θέλημα του θεού, η καρδιά να είναι καθαρή έναντι του θεού και το σώμα αμόλυντο. Να έχει τη μνήμη του θανάτου καθημερινά, να αποκηρύσσει την εσωτερική οργή και κακία. Να υποτάζεται τα υλικά
και τις σαρκικές ηδονές, να αποτάσσεται τον διάβολο και όλα τα έργα του και να συντάσσεται σταθερά με το βασιλιά των πάντων θεό και με όλες τις εντολές του.Να προσεύχεται αδιάκοπα και να παραμένει κοντά στο θεό πάντοτε, σε κάθε περίσταση και σε κάθε εργασία.

Πήγαινε κάθισε στο κελί σου και το κελί σου θα σου τα διδάξει όλα.

Η Αγία Γραφή λέει ότι ο Αβραάμ ήταν φιλόξενος κι είχε το θεό μαζί του. Ο Ηλίας αγαπούσε την ησυχία κι είχε το θεό μαζί του. Ο Δαυίδ ήταν ταπεινός κι ο θεός ήταν μαζί του. 'ο,τι καταλαβαίνεις να
θέλει η ψυχή σου που είναι σύμφωνο με το θέλημα του θεού αυτό κάνε και κράτα άγρυπνη την καρδιά σου.

Η επαγρύπνηση, η προσοχή στον εαυτό μας και η διάκριση, αυτές οι τρεις αρετές είναι οδηγοί της ψυχής.

Για άνθρωπο που η καρδιά σου δεν έχει πληροφορία, μην του εμπιστευτείς τη συνείδησή σου.

Εάν δεις ή ακούσεις κάποια πράγματα, μην τα διηγείσαι στον πλησίον σου γιατί μπορεί να του ανατρέψουν τον αγώνα.

Να απομακρύνεσαι από το παρά φύσι, δηλαδή την οργή, το θυμό, τη ζήλεια, το μίσος, την κατηγορία.

Προσπάθησε όσο μπορείς να μην κακομεταχειριστείς γενικώς κανέναν και καθαρή κράτησε την καρδιά σου στη σχέση σου με κάθε άνθρωπο.

Εάν έχεις καρδιά, μπορείς να σωθείς.

Πώς οφείλουν να ζουν οι αδελφοί; - με μεγάλη άσκηση και φυλάγοντας τη συνείδησή τους καθαρή απέναντι στον πλησίον.

-       γιατί με εμποδίζουν τα κακά πνεύματα να κάνω καλό στον πλησίον; -μη μιλάς κατ' αυτόν τον τρόπο γιατί έτσι αποκαλείς ψεύτη το θεό, καλύτερα πες «δε θέλω καθόλου να ελεώ». Γιατί ο θεός έχει πει ήδη. Σας έδωσα την εξουσία να πατάτε πάνω σε φίδια και σκορπιούς κα σ' όλη την δύναμη του εχθρού.

Ας σταθούμε στέρεοι πάνω στο βράχο και ας ξεσπάσει ορμητικά το ποτάμι. Μη δειλιάσεις, δε θα σε γκρεμίσει. Ψάλε ήρεμα λέγοντας «όσοι έχουν την πεποίθηση τους στον κύριο μοιάζουν με το όρος.
Δε θα κλονιστεί ποτέ».

Εάν ο μέσα μας άνθρωπος είναι νηφάλιος, έχει την δύναμη να προστατέψει και τον έξω άνθρωπο. Εάν όμως λείπει η εσωτερική
προϋπόθεση ας φυλάξουμε με όση δύναμη έχουμε τη γλώσσα μας.

Η ζωή είναι γλώσσα που λέει την αλήθεια μόνο, καρδιά καθαρή, σώμα αγνό και οι λογισμοί να μην περιδιαβαίνουν τον κόσμο.

Αν δε χτίσει ο κύριος ένα σπίτι, άδικα κοπιάζουν οι χτίστες.

Είτε πέφτεις για ύπνο, είτε σηκώνεσαι ή οτιδήποτε άλλο κάνεις, εάν έχεις το θεό μπροστά στα μάτια σου, σε καμιά περίπτωση δε μπορεί να σε φοβερίσει ο εχθρός. Και εάν ο λογισμός μένει προσηλωμένος στο θεό τότε η δύναμη του θεού θα μείνει μέσα σου.

Οι αλήθειες που πρέπει να λέγονται πρέπει και να γίνονται πράξη.

Πολύ στεναχωρούνται και φοβούνται οι δαίμονες όταν στρέφουμε την προσοχή μας ψηλά προς τον κύριο.

Φρόντισε με μεγάλη προσοχή να μην αμαρτάνεις και να μην προσβάλεις το θεό που κατοικεί μέσα σου και τον διώξεις
απ' την ψυχή σου.

Γιατί τι φροντίδα να' χει ο διάβολος να παλεύει μ' αυτούς που είναι πάντοτε πεσμένοι κάτω και δε σηκώνονται.

Μη μιλάς αν δε σε ρωτήσουν κι αν σε ρωτήσουν πες με σύνεση αυτό που πρέπει.

Μην κάνεις παρέα με αιρετικό, κυριάρχησε στη γλώσσα και στην κοιλιά σου και όπου μένεις, λέγε συνεχώς «είμαι ξένος».

Να έχεις πάντα την προσοχή στραμμένη στις αμαρτίες σου και να μην κρίνεις τους άλλους. Να κυριαρχείς στη γλώσσα σου και στην κοιλιά σου και να αποφεύγεις το κρασί.

Προϋπόθεση για να' σαι χριστιανός είναι να μιμείσαι το Χριστό.

Πληροφόρησαν έναν μοναχό ότι πέθανε ο πατέρας του κι εκείνος είπε «σταμάτα να βλαστημάς γιατί ο πατέρας μου είναι αθάνατος.

Αυτός που δε δέχεται όλους τους αδελφούς του αλλά τους ξεχωρίζει, δεν είναι τέλειος.

Αν κάποιος σε έθλιψε ή σου' κανε ζημιά καθαρίζει την ψυχή σου και οφείλεις να τον σκέφτεσαι σαν το γιατρό που σου έστειλε ο Χριστός, ως ευεργέτη. Οφείλεις χάρη στον αδερφό σου γιατί εξαιτίας του γνώρισες την αρρώστια σου.

Κανείς δε λέει την αλήθεια όσο αυτοί που μας κατηγορούν.

Κι αν γίνουν τα σώματα των ανθρώπων γλώσσες για να μας κατηγορήσουν, κανείς δε θα κατορθώσει επάξια να παρουσιάσει
τη δική μας αχρειότητα. Γιατί καθένας αναφέρεται σε ένα μέρος μόνο, ενώ το σύνολο δεν μπορεί να το γνωρίζει.

Όταν έβγαλαν οι κληρικοί έξω από το ιερό τον αββά Μωυσή εκείνος άρχισε να μαλώνει τον εαυτό του λέγοντας «αφού δεν
είσαι άνθρωπος, τι έρχεσαι με τους ανθρώπους».

Ό,τι κι αν συμβεί στον ταπεινό, ευθύς καταφεύγει στην προσευχή κι όλους τους θεωρεί ευεργέτες.

Πρόσεχε τον εαυτό σου με ακρίβεια έτσι ώστε αν κάποιος σε λυπήσει να σωπαίνεις μέχρις ότου με την προσευχή καταπραυνθεί η καρδιά σου και τότε να επικοινωνήσεις με τον αδερφό σου.

Σημάδι ότι έχεις καταφρονήσει τον κόσμο είναι να μην ταράζεσαι.

Απ' ό,τι έχει κανείς νικηθεί σε αυτό είναι υποδουλωμένος.

Η ψυχή θέλει να σωθεί αλλά επειδή την ελκύουν τα μάταια πράγματα αποφεύγει τους κόπους. Γιατί στην πραγματικότητα, οι εντολές του θεού δεν είναι βαριές, αλλά τα θελήματά μας τα πονηρά.

Και αν οπωσδήποτε είναι ανάγκη να θλιβόμαστε, ας θλιβόμαστε για την απώλεια του ανθρώπου που μας προκάλεσε τη ζημιά.

Όπως λοιπόν προσεύχεσαι για το χέρι  σου ή το μάτι σου να γίνει καλά, έτσι πρέπει να κάνεις και για τον αδερφό σου.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να κυριαρχήσει κανείς στο θυμό του είναι την ώρα που ταράζεται να μη μιλάει.

Γιατί σφετεριζόμαστε τα πράγματα που έχουμε σα να μην τα πήραμε από το θεό. Γιατί τι έχεις που δεν το έλαβες και εφόσον
το έλαβες γιατί καυχάσαι σα να μην το έλαβες.

Επειδή ο Χριστός βλέπει να ζημιώνουμε και στα μικρά και στα λίγα εξαιτίας της αμέλειάς μας, γι' αυτό δε μας εμπιστεύεται πολλά ως φιλάνθρωπος που είναι για να μη χαθούμε εντελώς.

Άλλωστε δεν είναι στο χέρι των ανθρώπων όσα σκέφτονται και να τα πραγματοποιούν αλλά εκείνα μόνο που παραχωρούνται σε αυτούς από τον θεό. Και αυτά ο ίδιος μόνο γνωρίζει για ποιους λόγους.

Εάν θεωρεί κανείς τον εαυτό του τιποτένιο δεν ταράζεται.

Και σε αυτούς που μου ανήγγειλαν τα όσα διέδιδε εναντίον μου τους έλεγα: αυτός γνωρίζει μόνο τα φανερά μου κακά κι όχι όλα παρά ένα μέρος. Ενώ αυτά που είναι κρυμμένα δε μετριούνται. Πληροφορήσου
λοιπόν πως όσα είπες εναντίον μου δε μου διέφυγε τίποτα αλλά ακόμα πού τα είπες και σε ποιους, όλα τα άκουσα και καμία φορά δεν είπα ότι δεν είναι έτσι ούτε με έπεισε κανένας να πω εναντίον σου κακό λόγο. Αντίθετα έλεγα ότι όλα είναι αληθινά και από αγάπη τα λέει γιατί με νιώθει άνθρωπο δικό του και δεν παρέλειψα να σε μνημονεύω στην προσευχή μου. Και για να σου φέρω μια απόδειξη
της αγάπης μου, κάποτε με πόνεσε το μάτι μου και σε θυμήθηκα. Έκανα τότε το σημείο του σταυρού και είπα Κύριε Ιησού Χριστέ, χάρις στις προσευχές του  αδερφού μου θεράπευσέ με, κι αμέσως θεραπεύτηκα. Χρειάζεται να αντέξει κανείς λίγο τον αδερφό του όταν είναι θυμωμένος γιατί μετά από λίγο που θα συνέλθει και αντιλαμβανόμενος ότι τον άντεξε, θα είναι έτοιμος και την ίδια του τη ζωή να δώσει για χάρη του.

Τα αίτια της οργής είναι οι δοσοληψίες, το να κάνει κανείς το θέλημά του, το να θέλει να κάνει το δάσκαλο και το να θεωρεί τον εαυτό του συνετό.

Αυτός που κατηγορεί τον εαυτό του βρίσκει ανάπαυση σε κάθε περίπτωση.

Τα λόγια σου να τα επιβεβαιώνει η ζωή σου.

Κόσμος είναι το να διασπάται κανείς σε πολλές και διάφορες υποθέσεις. Το να ενεργεί τα αντίθετα προς την ανθρώπινη
φύση. Να νομίζει ότι μένει παντοτινά στη ζωή αυτή. Να φροντίζει για το σώμα προς βλάβη της ψυχής και να καυχιέται γι'΄αυτά που αφήνει πίσω του.

Όπως ακριβώς σε έναν δρόμο όπου πηγαινοέρχονται πολλοί πεζοί ποτέ δε φυτρώνουν χορτάρια έτσι συμβαίνει και με μας. Παραιτήσου από κάθε φροντίδα και θα δεις να φυτρώνουν αυτά που δε
γνώριζες ότι βρίσκονται μέσα σου, επειδή πάνω τους περπατούσες.

Ας μπούμε λοιπόν στο κελί μας και ας θυμόμαστε τις αμαρτίες μας και τότε ο θεός θα μας βοηθήσει σε όλα.

Και όπου κι αν πας, μην προβάλλεις τον εαυτό σου σαν σοφό και δάσκαλο αλλά να έχεις ταπεινό φρόνιμα και ο θεός θα σου δώσει την κατάνυξη,

Γι' αυτό οφείλουμε να ζούμε έτσι ωσάν κάθε μέρα να ζητάει ο θεός να λογοδοτούμε για τον τρόπο της ζωής μας.

-        νομίζω πως ένας άνθρωπος που έχει πάντοτε έλεγχο μέσα του αποκτά το φόβο του θεού - και τι είναι έλεγχος; - να ελέγχει ο άνθρωπος σε κάθε περίπτωση τις κινήσεις της ψυχής του
λέγοντας πως κάποια ώρα θα συναντήσει το θεό.

ο άρχοντας απόρησε κι ένιωσε κάποιο δισταγμό. Στη συνέχεια είπε « επειδή εσύ από μόνος σου εξομολογήθηκες δεν τολμώ να σε κρίνω πριν από το θεό γιατί ίσως και να σε συγχωρέσει.

Σε μένα ταιριάζει το χορτάρι, η τροφή των ζώων γιατί διέπραξα τα έργα των άλογων ζώων.

Υπήρχε ένας φιλόπονος γέροντας που σε κάθε του βήμα σταματούσε και εξέταζε τον λογισμό του. Κι αν τον έβρισκε να λέει κάποιον ψαλμό ή κάποια ευχή πολύ καλά. Αν όμως τον έβρισκε να σκέφτεται άλλο πράγμα αμέσως του έλεγα « μπρος από κει, κατευθείαν στη δουλειά
σου»!

Ό,τι έγινε έγινε. Αλλά κακώς έγινε.

Λίγο λίγο συνήθισε την καρδιά σου να λέει για καθέναν από του αδερφούς «στ΄αλήθεια αυτός είναι πιο προχωρημένος στο δρόμο του θεού».

Εκείνο που πάνω απ΄όλα εξαφανίζει την κατάνυξη και την ταπείνωση της ψυχής είναι ο θυμός.